Bananin faydalari

Banan, uşaqlıqdan yetkinliyə qədər hər bir insanın sevdiyi meyvələrdən biridir. Özünəməxsus quruluşu və dadı ilə digər meyvələrdən fərqlənən banan, təkcə dadı ilə deyil, həm də sağlamlığa təsirləri ilə bağlı müzakirələrlə tanınır. Tərkibindəki dəyərli qida maddələrinə görə bəziləri tərəfindən sağlam bir meyvə hesab edilsə də, digər qrup insanlar tərəfindən qəbizliyə səbəb olması, həmçinin yüksək qlisemik indeksi və kalori tərkibinə görə uzaq durulması lazım olan meyvələr siyahısına salınır.

Bananın, sağlam insanlar tərəfindən düzgün şəkildə qəbul edildikdə olduqca faydalı bir qida olduğu deyilir. Xüsusilə də yüksək mineral və lif tərkibinə görə sağlam qidalanma planlarında banana mütləq müəyyən aralıqlarla yer verilməlidir. Bananın faydaları və tərkibi haqqında ətraflı məlumat üçün məqalənin davamına nəzər sala bilərsiniz.

Bananın qida dəyəri necədir?

Bananın qida dəyəri, tərkibində su nisbəti yüksək olan digər meyvələrlə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Bir orta ölçülü banan təxminən 118 qrama bərabərdir. Bu miqdar bananın qida dəyəri aşağıdakı kimidir:

• 88,4 qram su
• 105 kkal enerji
• 26,9 qram karbohidrat
• 1,29 qram zülal
• 0,389 qram yağ
• 3,95 qram pəhriz lifi (qidalı lif)

Göründüyü kimi, orta ölçülü bananın kalori və qida elementlərinin tərkibi, bir meyvədən gözlənilən hədlər daxilindədir. Lakin xüsusilə idxal olunan bananlar çox böyük ölçüdə ola bilər və onların bir ara yeməkdə bir ədəd yeyilməsi, enerji və karbohidrat tərkibinin artmasına səbəb ola bilər. Buna görə kiçik yerli bananlara üstünlük vermək və ya böyük bananları meyvə boşqabında bölüşdürərək yemək bu vəziyyətin qarşısını almağa kömək edəcək.

Bananın tərkibində hansı vitaminlər var?

Banan, bütün digər təzə meyvələr kimi, vitaminlərlə zəngin bir tərkibə malikdir. Bananın tərkibində hansı vitaminlərin olduğu sualına cavab olaraq, 118 qramlıq orta ölçülü bananda olan əsas vitamin növləri aşağıdakılardır:

• C vitamini: 10,3 mq
• Niasin (B3 vitamini): 0,785 mq
• Pantoten turşusu (B5 vitamini): 0,394 mq
• B6 vitamini: 0,433 mq
• Folat: 23,6 mkq
• Xolin: 11,6 mq
• A vitamini: 75,5 IU
• E vitamini: 0,118 mq
• K vitamini: 0,59 mkq

Bananın tərkibində hansı minerallar var?

Əhəmiyyətli vitamin tərkibinə malik olsa da, banan ən çox mineral zənginliyi ilə tanınır. Xüsusilə kaliumun çox yaxşı bir mənbəyi olan bananın 118 qramlıq bir ədəd orta ölçüsünün tərkibində olan əsas mineral dəyərləri belədir:

• Kalium: 422 mq
• Kalsium: 5,9 mq
• Maqnezium: 31,9 mq
• Fosfor: 26 mq
• Dəmir: 0,307 mq
• Selen: 1,18 mkq

Bananın faydaları nələrdir?

Banan qəbulu bəzi hallarda şəkərli diabet (diabet) xəstələri və ya hər hansı bir səbəblə daimi dərman qəbul edən insanlar üçün məhdudlaşdırılmalı bir hal ola bilər. Lakin sağlam insanlar üçün banan qəbulu olduqca faydalıdır. Bananın tərkibindəki maddələrdən qaynaqlanan bədənə verdiyi faydalardan bəziləri aşağıdakılardır:

• Qan təzyiqinin tənzimlənməsinə kömək edir: Hipertansiyon (yüksək təzyiq) problemi olan şəxslərə duz və natrium qəbulunu azaltmaq, bununla yanaşı təbii kalium mənbələrini rasiona əlavə etmək tövsiyə olunur. Bunun səbəbi kalium mineralının qan təzyiqini tənzimləməsi və ürək-damar sistemini qorumasıdır. Kaliumun ən yaxşı təbii mənbələrindən biri olan banan bu səbəbdən qan təzyiqinin tənzimlənməsinə kömək edəcək.
• Ürək sağlamlığınızı qorumağa kömək edir: Uzun müddət yüksək seyir edən təzyiq, ürək və damar xəstəlikləri baxımından ən əhəmiyyətli risk faktorlarından biridir. Həm qan təzyiqini tənzimləməyə kömək edən, həm də ürək əzələsinin fəaliyyətini tənzimləyən kalium mineralı bananın tərkibində bol miqdarda yer alır. Bu səbəbdən sağlam insanlarda banan qəbulu ürək sağlamlığını qorumaq üçün faydalı ola bilər.
• Astmaya bağlı problemləri yüngülləşdirməyə kömək edir: Kalium ilə yanaşı, yüksək miqdarda antioksidant ehtiva edən banan, astma xəstəliyinin səbəb olduğu problemləri yüngülləşdirməyə kömək edə biləcəyi düşünülən qida mənbələrindən biridir. Xüsusilə uşaqlarda xırıltı kimi problemləri aradan qaldırmağa kömək edən banan, bu baxımdan sağlam bir meyvə alternativi kimi dəyərləndirilə bilər.
• Xərçəngdən qorunmağa dəstək ola bilər: Aparılan bəzi elmi araşdırmalar bananın tərkibində olan lektin adlı bir zülalın leykemiya hüceyrələrinin inkişafının qarşısını ala biləcəyini göstərmişdir. Bir növ antioksidant olan lektin, sərbəst radikalların reduksiyasını təmin edərək hüceyrələri xərçəngə çevrilməkdən qoruyur. Lektin və digər antioksidant vitamin-mineral tərkibi sayəsində banan, digər meyvə və tərəvəzlərlə birlikdə xərçəngə qarşı qorunmanızı dəstəkləyə bilər.
• Həzm sisteminin işini dəstəkləyir: Banan, həzm sağlamlığına təsirli olan həm su, həm də lifi ehtiva edən bir meyvə növüdür. Adətən ishal müalicəsində istifadəsi ilə tanınan bananın qəbizlik yaratdığı düşünülür. Halbuki yüksək lif tərkibi sayəsində sağlam və balanslı bir qidalanma planı içərisində ölçülü olaraq qəbul edilən banan, bunun tam əksinə, həzm sisteminin iş rejimini müsbət təsir edəcək.
• Zehni sağlamlığı qorumağa kömək edə bilər: Koqnitiv funksiyalar və ruh sağlamlığı üzərində əsas rolları olan triptofan amin turşusu, bananın tərkibində bol miqdarda olan amin turşularından biridir. Həmçinin, B qrupu vitaminlərini əhəmiyyətli miqdarda ehtiva etməsi səbəbindən bananın mütəmadi qəbulu, zehni xəstəliklərdən qorunmağa kömək edərkən ümumi mənada ruh halının yaxşılaşdırılmasına da kömək edə bilər. Öyrənmə və yadda saxlama qabiliyyətlərinin gücləndirilməsi, konsentrasiya gücünün qorunması kimi cəhətlərdən də banan qəbulu fayda verə bilər.

Bananın kişilərə faydaları

Bananın tərkibindəki bəzi maddələr, kişilər və qadınlar üçün xüsusi faydaları özündə cəmləşdirə bilər. Kişilər üçün bunlardan biri əzələ inkişafını dəstəkləməsidir. Xüsusilə bədən inkişafı ilə məşğul olan şəxslərdə yüksək kalium tərkibinə malik olan banan, əzələlərin sağlam bir şəkildə işləməsini və inkişafını dəstəkləyir. Bununla yanaşı, bananın tərkibində olan təbii fermentlər və minerallar cinsi funksiyaları dəstəkləyir.

Bananın qadınlara faydaları

Bananın qadınlar üçün təmin etdiyi əhəmiyyətli faydalardan biri, düşən qan şəkərinin səviyyəsini sağlam bir şəkildə tənzimləməsi, bu sayədə adet öncəsi gərginlik sindromu (premenstrual sindrom – PMS) səbəbli mənfi təsirlərin qarşısının alınmasına kömək etməsidir. Bundan əlavə, tərkibindəki vitamin və minerallar sayəsində dəri sağlamlığını da yaxşılaşdıran banan, sızanaq və qara nöqtələrin yaranmasının qarşısını almağa, daha sağlam bir dəriyə sahib olmağınıza kömək edə bilər.

Banan qabığının faydaları

Banan təkcə meyvəsi ilə deyil, qabığı ilə də sizə bir çox faydalar təmin edə bilər. Antioksidant xüsusiyyətləri, vitamin və mineral tərkibi, antiseptik və enzimatik aktivlikləri sayəsində banan qabığını sağlamlığınız üçün müxtəlif məqsədlərlə istifadə edə bilərsiniz. Məsələn, banan qabığını üzünüzə maska kimi tətbiq etməklə sızanaq və problemli dəri görünüşünə qarşı təbii bir qulluq əldə edə bilərsiniz. Həmçinin, tərkibində sitrik turşu olan bananın qabığını dişlərinizə sürtərək daha ağ dişlərə sahib ola bilərsiniz. Göz altlarınıza qoyub gözlədiyiniz banan qabığı ilə göz altı torbaları və bu bölgədə yaranan şişlik, göyərmə kimi problemləri yüngülləşdirə bilərsiniz.

Banan qabığının dəriyə faydaları

Banan qabığının tərkibindəki yüksək miqdarda olan antioksidant maddə, üzdə sızanaq yaranmasına səbəb olan iltihabların sakitləşməsinə kömək edir. Eyni təsir göz altındakı qaraltıların açılmasında da təsirli ola bilər. Bununla yanaşı, nəmləndirici təsir də göstərdiyindən dəriyə qulluq üçün banan qabığından istifadə etmək təbii və təsirli bir həll yolu kimi seçilə bilər.

Banan qabığının iç hissəsini qaşıq vasitəsilə qazıyaraq dərinizə çəkə və ya birbaşa banan qabığını dərinin səthinə yerləşdirə bilərsiniz. Tərkibindəki antioksidant vitaminlər gözləmə ilə zərər görəcəyindən, belə istifadə zamanı banan qabığını soyduqdan dərhal sonra, qurumadan istifadə etməniz faydalı olacaqdır.