Yuxu getiren dermanlar

İçindəkilər

Yuxu getiren dermanlar təsir müddətinə, təsir mexanizminə və istifadə məqsədlərinə görə müxtəlif qruplara ayrılır. Bəziləri reseptlə satılsa da, bəziləri reseptsiz olaraq apteklərdə tapıla bilər. Dərmanın növü, insanın yaşına, sağlamlıq vəziyyətinə və yuxu probleminin səbəbinə görə dəyişir.

Reseptli Yuxu Gətirən Dərmanlar

Reseptli yuxu getiren dermanlar, həkim nəzarəti altında verilən, güclü təsirli dərmanlardır. Ən geniş yayılmışları bunlardır:

Benzodiazepinlər: Bu dərmanlar həm yuxuya getməyi asanlaşdırır, həm də narahatlığı azaldır. Lakin uzun müddətli istifadədə asılılıq riski yüksəkdir.
Z-dərmanları (Non-benzodiazepinlər): Zolpidem, Zaleplon kimi aktiv maddələr ehtiva edir. Daha az yan təsirə malikdir, lakin yenə də qısa müddətli istifadəsi tövsiyə olunur.
Antidepressantlar: Aşağı dozada sedativ təsirli bəzi antidepressantlar yuxu problemlərində üstünlük verilir.
Melatonin Aqonistləri: Yuxu ritmini tənzimləyən dərmanlardır. Ramelteon bu qrupa daxildir. Adətən jet lag (saat qurşağı dəyişikliyi) və ya növbəli işləyənlərdə üstünlük verilir.

Reseptsiz Yuxu Gətirən Dərmanlar

Reseptsiz yuxu gətirən dərmanlar və əlavələri, adətən daha yüngül təsirli komponentlər ehtiva edir və qısa müddətli yuxu problemlərində istifadə olunur:

Antihistaminiklər: Yuxu gətirən yan təsirləri olan allergiya dərmanlarıdır. Yuxuya getməyi asanlaşdıra bilər, lakin növbəti gün süstlük yarada bilər.
Melatonin Əlavələri: Orqanizmin təbii melatonin istehsalını dəstəkləyən məhsullardır. Təbii əlavə olaraq qəbul edilir və jet lag kimi müvəqqəti yuxu pozğunluqlarında kömək edə bilər.
Bitki Mənşəli Məhsullar: Çobanyastığı, melisa, valerian (pişikotu) kökü kimi bitki mənşəli dəstəklər yuxuya getməyi asanlaşdıra bilər. Lakin təsirləri insandan insana dəyişir.

Yuxu getiren dermanlar ilə bağlı daha ətraflı məlumat almaq istəyirsinizmi?

Yuxu Getiren Derman nədir? Kim istifadə edə bilər? Yan təsirləri hansılardır?

Yuxu problemləri bu gün həm fiziki, həm də zehni sağlamlığa təsir edən əhəmiyyətli bir problemdir. Xüsusilə yüksək stress, nizamsız həyat tərzi və sağlamlıq problemləri insanların keyfiyyətli yuxu almasını çətinləşdirə bilər. Bu nöqtədə bəzi insanlar çarəni yuxu həblərində tapır. Yuxu getiren dermanlar qısa müddətli həll təklif edə bilər, lakin şüurlu istifadə edilmədikdə sağlamlıq baxımından risk yarada bilər.

Yuxu Getiren Dermanlar Nədir?

Yuxu getiren dermanlar, yuxuya getməyi asanlaşdırmaq, yuxunun müddətini uzatmaq və ya gecə oyanmalarını azaltmaq məqsədilə istifadə edilən dərmanlardır. Adətən mərkəzi sinir sistemi üzərində sakitləşdirici təsir göstərirlər. Yuxu getiren dermanlar, həkim resepti ilə verilən güclü dərmanlardan, apteklərdə reseptsiz satılan bitki mənşəli əlavələrə qədər geniş bir çeşidə malikdir. Bu dərmanlar adətən qısa müddətli istifadə üçün tövsiyə edilir, çünki uzun müddətli istifadə zamanı asılılıq və sağlamlıq problemləri riski arta bilər. Yuxuya getməkdə çətinlik çəkən və ya tez-tez oyanan şəxslər tərəfindən istifadə olunur, lakin hər kəs üçün uyğun olmaya bilər. Buna görə də, yuxu dərmanından istifadə etməzdən əvvəl mütləq bir mütəxəssislə məsləhətləşmək vacibdir.

Yuxu Getiren Deman Nə Üçün İstifadə Olunur?

Yuxu getiren dermanlar, əsasən yuxusuzluq (insomnia) müalicəsində istifadə olunur. Yuxusuzluq, insanın yuxuya getməkdə çətinlik çəkməsi, gecə ərzində tez-tez oyanması və ya səhər çox erkən oyanaraq yenidən yuxuya gedə bilməməsi hallarını əhatə edir. Yuxu dərmanları bu problemləri müvəqqəti olaraq yüngülləşdirmək üçün seçilir. Bundan əlavə, jet lag (təyyarə səyahətlərindən sonra yaranan saat fərqi uyğunsuzluğu), narahatlıq pozğunluqları, depressiya kimi bəzi psixoloji narahatlıqların müalicə prosesində də dəstəkləyici olaraq təyin edilə bilər. Lakin yuxu həbləri problemin əsas səbəbini aradan qaldırmır. Buna görə də, yalnız simptomları yüngülləşdirməyə yönəlmiş müvəqqəti bir həll olaraq qiymətləndirilməlidir.

Yuxu Həbləri Necə İşləyir?

Yuxu həbləri, beyin kimyəvi maddələrinə təsir edərək mərkəzi sinir sistemində sakitləşdirici bir təsir yaradır. Ən geniş yayılmış təsir etdikləri kimyəvi maddələrdən biri GABA (qamma-aminobütirik turşu) adlı inhibitor neyrotransmiterdir. GABA, sinir hüceyrələri arasındakı əlaqəni yavaşlataraq insanın rahatlamasını və yuxuya getməsini təmin edir. Yuxu dərmanları bu təsiri artıraraq yuxunun başlamasını asanlaşdırır. Bəzi dərmanlar yuxuya getmə müddətini qısaldarkən, bəziləri yuxunun müddətini uzatmağa yönəlmişdir. Bu fərqli təsirlər, istifadə olunan dərmanın növünə və aktiv maddəsinə görə dəyişə bilər. Bu səbəbdən hər yuxu problemi üçün eyni dərman uyğun olmaya bilər. Buna görə də, dərman seçimi mütləq həkim nəzarəti altında aparılmalıdır.

Yuxu Dərmanlarının Zərərləri Nələrdir?

Yuxu dərmanlarının zərəri varmı sualı, yuxu dərmanlarından istifadə edən və onların yan təsirlərindən narahat olanların maraq mövzusudur. Bu suala ətraflı cavab vermək lazımdırsa, qeyd edək ki, yuxu dərmanları birbaşa sinir sisteminə təsir edən dərmanlardır.

Bu səbəbdən zehni performansın azalması, diqqət dağınıqlığı, fokuslanma çətinliyi və hərəkətlərdə yavaşlama kimi zərərlər baş verə bilər. Yuxu dərmanları istifadəsinin zərərləri təkcə bunlarla məhdudlaşmır.

Bu cür dərmanların mümkün zərərləri aşağıdakı kimi sıralana bilər:

Yuxu dərmanları insanlarda asılılıq yarada bilər. Bu səbəbdən şəxs bu dərmanı davamlı istifadə etmək istəyə bilər və həddindən artıq dozalarda müxtəlif zehni narahatlıqlar yaşaya bilər.
Yuxu dərmanı mütəxəssisin tövsiyəsi ilə müəyyən bir müddət ərzində istifadə edilməli olan bir dərmandır. Həkim tövsiyəsi olmadan yuxu dərmanının qəfildən kəsilməsi insanlarda yoxsulluq əlamətlərinin yaranmasına səbəb ola bilər. Bu yoxsulluq əlamətləri baş ağrısı, narahatlıq və yuxusuzluq kimi əlamətlərlə ortaya çıxır.
Bu cür dərmanların uzun müddətli istifadəsi koqnitiv funksiyalarda pozulmalara səbəb ola bilər. Şəxsin zehni aydınlığı azala bilər.
İnsanlarda diqqət çatışmazlığına səbəb ola bilər. Bu da müxtəlif qəzaları özü ilə gətirə bilər.
Yaddaş problemlərinə yol aça bilər. İnsanlarda unutqanlıq kimi problemlər baş qaldıra bilər.
Bəzi insanların motor bacarıqlarına təsir edərək koordinasiya bacarıqlarında zəifləmələrə səbəb ola bilər.
Xüsusilə başqa dərmanlar istifadə edən şəxslərdə tənəffüs problemləri kimi problemlər yaşamasına səbəb ola bilər.
Yuxu dərmanları təbii yuxu dövrünün pozulmasına səbəb olur. Bu da insanın yuxu keyfiyyətinin azalmasına gətirib çıxarır.
Uzun müddətli istifadədə insanlarda depressiya və narahatlıq kimi ruhi sağlamlıq problemlərini tətikləyə bilər.
Yuxu dərmanları alkol ilə birlikdə istifadə edildikdə istənməyən və gözləniləndən daha çox yan təsirə malik ola bilər.
Uzun müddətdə insanın həyat keyfiyyətinin azalmasına səbəb olur.

Yuxu Dərmanının Orqanlara Zərəri Nədir?

Yuxu dərmanlarının zərərləri hər kəsin ehtiyacı, istifadə etdiyi doza və ümumi sağlamlıq vəziyyəti fərqli olduğundan şəxsdən şəxsə dəyişə bilər. Bu cür dərmanlar adətən qaraciyər üzərində mənfi təsirlərə malikdir. Qaraciyər bu cür dərmanların bədəndən xaric edilməsini təmin etmək üçün çalışır. Bu da qaraciyər üzərində yük yaranmasına səbəb olur. Yuxu dərmanları uzun müddətli və həddindən artıq istifadə nəticəsində qaraciyər zədələnməsinə yol aça bilər.

Yuxu dərmanlarının zərər verdiyi digər bir orqan isə beyindir. Bu cür dərmanların həddindən artıq istifadəsi insanlarda Alzheimer riskini artırır. Yuxu dərmanları böyrəklər üçün də zərərli təsirlərə malikdir. Böyrəklərdə toksinlərin yığılmasına səbəb olaraq böyrəkləri yorur və zərər verir.

Bu cür dərmanların böyrəklər üzərindəki təsirini azaltmaq üçün bol su ilə birlikdə qəbul etmək sağlamlıq baxımından vacibdir. Hər gün yüksək dozada və şüursuzca istifadə edilən yuxu həbləri insanlarda xərçəng riskini də artıra bilər. Buna görə də yuxu dərmanları mütləq həkim nəzarəti altında və şüurlu şəkildə istifadə edilməlidir.

Yuxu dərmanlarının zərərləri barədə başqa suallarınız varmı?

Rate this post