Suçiçəyi xəstəliyi nədir? Suçiçəyinin əlamətləri hansılardır?

Suçiçəyi, varisella-zoster virusunun səbəb olduğu və uşaqlarda çox rast gəlinən yoluxucu xəstəlikdir. Suçiçəyi xəstəliyi ilk dəfə virusla təmasdan 10-21 gün sonra özünü göstərir və kəskin qaşınan səpkilər, yüksək hərarət və zəiflik ilə xarakterizə olunur. Suçiçəyi həm bədənə, həm də sinir sisteminə təsir edərək, uşaqlıqda keçirilsə belə, gələcəkdə “kəmərvari səpki” adlı sinir xəstəliyinə səbəb ola bilər. Çox insan suçiçəyi xəstəliyini uşaqlıqda keçirir, çünki xəstəlik hava damcıları ilə yayıldığından çox asanlıqla digər insanlara yoluxa bilir. Eyni zamanda, bu xəstəlik dünya miqyasında geniş yayılmışdır və peyvənd vasitəsilə nəzarətdə saxlanıla bilər. Lakin peyvənd olunmayan şəxslər üçün suçiçəyi ciddi təhlükə mənbəyidir.

Suçiçəyinin əlamətləri (simptomları) infeksiyadan sonra ortaya çıxır və adətən bir neçə mərhələdə özünü göstərir. İlk günlərdə yüngül qızdırma, baş ağrısı və ümumi zəiflik yaranır. Suçiçəyinə xas olan əsas simptom, qaşınan və su ilə dolu qabarcıqların meydana gəlməsidir. Bu qabarcıqlar əvvəlcə qırmızı nöqtə kimi başlayır, daha sonra isə su ilə dolaraq qaşınmağa başlayır. İlk qabarcıqlar çox vaxt üzdə və saç dərisində əmələ gəlir, daha sonra isə bədənin digər hissələrinə yayılır. Suçiçəyi olan şəxs təxminən 1-2 həftə ərzində bu qaşınan qabarcıqlarla mübarizə aparır və qabarcıqların sağalması zamanı kiçik qartmaqlar əmələ gəlir. Bu qartmaqlar qaşındıqda infeksiyaya səbəb ola bilər və izlər qalmasına gətirib çıxara bilər. Xüsusilə uşaqların bu qabarcıqları qaşıması nəticəsində sağalma müddəti uzana və yara izləri qalıcı ola bilər.

Suçiçəyi xəstəliyi hava yolu ilə sürətlə yayılan bir infeksiyadır. Öskürək, asqırıq və hətta xəstə şəxsin səthlə təması nəticəsində virus digər insanlara keçə bilər. Uşaqlar arasında çox asanlıqla yayılan suçiçəyi xəstəliyi, məktəblərdə, uşaq bağçalarında və digər sosial məkanlarda daha çox yayılır. Peyvənd olunmamış uşaqlar, hamilə qadınlar və immun sistemi zəif olan şəxslər bu xəstəliyə qarşı daha həssasdır. Suçiçəyi olan şəxslə eyni evdə və ya bağçada olan insanlar, xüsusilə uşaqlar bu xəstəliyi daha asan keçirə bilsə də, böyüklər üçün daha ciddi fəsadlara səbəb ola bilər. Hamilə qadınlar üçün isə suçiçəyi xəstəliyi dölə zərər verə bilər və bu səbəbdən onların xüsusi qayğı alması vacibdir. Bəzi hallarda, suçiçəyi olan şəxs xəstəlik keçdikdən illər sonra yenidən “kəmərvari səpki” xəstəliyinə tutulma riski daşıyır.

Suçiçəyi peyvəndi, uşaqlar və böyüklər üçün xəstəlikdən qorunmanın ən effektiv üsuludur. Peyvənd, virusun bədənə daxil olmasını və yoluxmasını əngəlləyərək, xəstəliyin əlamətlərini yüngülləşdirir və ağırlaşma riskini minimuma endirir. Suçiçəyi peyvəndi adətən uşaq yaşlarında vurulur və xəstəliklə mübarizə aparmaq üçün güclü immunitet təmin edir. İki doza peyvənd olunan şəxslər suçiçəyi xəstəliyinə qarşı daha dayanıqlı olur və virusu asanlıqla ötürmürlər. Bu peyvənd yalnız fərdi sağlamlığı deyil, eyni zamanda cəmiyyətin təhlükəsizliyini də qoruyur. Bəzi hallarda, suçiçəyi keçirən böyüklər və peyvənd olunmayan şəxslər ikinci doz peyvənd alaraq əlavə müdafiə qazana bilərlər. Kollektiv immunitetə nail olmaq üçün əhalinin böyük hissəsinin peyvəndlənməsi vacibdir ki, bu da virusun yayılmasının qarşısını almağa kömək edir.

Suçiçəyi zamanı evdə xüsusi qulluq göstərişləri vacibdir, çünki bu qulluq xəstənin rahatlığını təmin edərək sağalma müddətini sürətləndirir. İlk olaraq, xəstəyə hər gün kifayət qədər maye verilməli və yüksək hərarətin idarə edilməsi üçün əlavə vasitələr istifadə olunmalıdır. Suçiçəyi xəstəsi qaşınan qabarcıqları qaşımaqdan çəkindirilməli, çünki qabarcıqlar infeksiyaya səbəb ola və yara izləri qoya bilər. Xəstəyə daha rahat geyimlər geyindirmək, qabarcıqların qaşınmasını və narahatlığı azalda bilər. Suçiçəyi dövründə ilıq duş almaq və qabarcıqlara həkim tərəfindən təyin olunmuş losyon və ya kremlər tətbiq etmək, qaşınma hissini yüngülləşdirir. Həmçinin xəstənin olduğu otaq yaxşı havalandırılmalı və təmiz saxlanılmalıdır ki, infeksiya riskini azaldaraq sağlamlıq üçün daha təhlükəsiz mühit yaradılsın.

Suçiçəyi xəstəliyinin spesifik bir müalicəsi yoxdur, lakin xəstəliyin əlamətlərini yüngülləşdirmək üçün müəyyən addımlar atıla bilər. Xəstəliyin ilkin mərhələsində həkim nəzarətində dərmanlar istifadə edilə bilər ki, bu da hərarəti idarə etməyə kömək edir. Əlavə olaraq, qabarcıqların qaşınmasını azaltmaq üçün xüsusi dərman vasitələrindən və losyonlardan istifadə etmək tövsiyə edilir. Suçiçəyinin sağalma müddəti adətən 1-2 həftədir, lakin bu müddət şəxsin immun sistemindən və xəstəliyin ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq dəyişə bilər. Bəzi hallarda ağırlaşmalar baş verə bilər və belə vəziyyətlərdə antibiotiklər təyin olunur. Suçiçəyinin sağalma dövründə xəstənin bədəni xəstəliklə mübarizə apardığı üçün, immuniteti gücləndirmək məqsədilə qida və istirahət rejiminə xüsusi diqqət yetirilməlidir. Xəstəlik keçdikdən sonra uzunmüddətli immunitet yaranır, bu da xəstənin gələcəkdə suçiçəyinə qarşı daha dayanıqlı olmasını təmin edir.