Hepatit C nədir? Hepatit C Xəstəliyinin Müalicə üsulları

Hepatit C nədir ?

Hepatit C, qan və bədən mayeləri ilə müxtəlif yollarla yayılan hepatit C virusunun (HCV) səbəb olduğu qaraciyərdə infeksiya növüdür. Bütün dünyada böyük bir yoluxuculuq dərəcəsi olan xəstəlik diqqətə ehtiyacı olan ciddi və qalıcı təsirlər buraxa bilər. Qaraciyər çatışmazlığına və xərçəngə səbəb ola biləcək virusun müalicəsi qısa müddətdə başlasa, müxtəlif təsirlərin qarşısı alına bilər. Kəskin və ya xroniki xəstəliyə keçə bilən virus təsirləri infeksiya anından altı ay ərzində simptomların müşahidə oluna biləcəyi təsirlərdir. Adətən qanla keçən xəstəlik yüngül şəkildə aradan qaldırıla və ya kifayət qədər ağır nəticələrə səbəb ola bildiyi üçün onun müalicəsi diqqətlə və ətraflı şəkildə aparılmalıdır.

Hepatit C virusu necə keçir?

• Hepatit C qan və bədən mayeləri ilə keçən xəstəliklərdən biridir. Qan vasitəsilə yayılma riskinin ən yüksək olduğu vəziyyətlər şəxsi qulluq məhsullarının paylaşılması və ya xəstəxana mühitində baş verə biləcək bəzi problemlərdir. Ümumilikdə virus;
• Hepatit C daşıyıcısı olan bir xəstədə istifadə edilən iynənin daha sonra sağlam bir xəstədə istifadə edilməsi,
• İntravenöz dərman və avadanlıqların birgə istifadəsi,
• Diaqnoz qoyulmadan qan və ya orqan transplantasiyasının aparıldığı hallar,
• Surroqat anadan yeni doğulmuş körpəyə virusun ötürülməsi,
• Diş fırçası və ya ülgüc kimi şəxsi məhsulların birgə istifadəsi,
• Steril olmayan materiallardan istifadə etməklə pirsinq və ya döymə,
• Qeyri-steril tibbi və kosmetik materialların istifadəsi
• Tibb işçilərinin açıq yaralar və ya bədən mayeləri ilə təması

Aşağı ehtimal, lakin mümkün vəziyyətlər də daxil olmaqla amillər nəticəsində insandan insana ötürülür.

HCV hansı problemlərə səbəb ola bilər?

İlk yoluxduğu zaman orqanizmdə dərhal anlaşılan simptomlar yaratmayan Hepatit C adətən sonrakı proseslərdə orqanizmdə öz təsirini göstərməyə başlayır. Hər zaman ilkin mərhələdə aşkarlana bilməyən xəstəlik sonrakı mərhələlərdə orqanizmdə müxtəlif problemlər şəklində ortaya çıxır. Bədənin müxtəlif yerlərində yorğunluq, halsızlıq, həzmsizlik və ağrı kimi əlamətlər göstərə bilən Hepatit C, ümumiyyətlə, digər hepatitlər kimi mütləq sarılığa səbəb olmur. Virus daşıyan xəstələrin əksəriyyətində xroniki hal alan xəstəlik çox nadir hallarda tam sağalma ilə nəticələnə bilər. Sirroz və ya qaraciyər xərçəngi kimi ciddi problemlərə qədər irəliləyə bilən təsirlər yavaş-yavaş arta bilər və uzun müddət sonra təsirini göstərməyə başlaya bilər.

Hepatit C diaqnostik üsulları

Xəstəlik prosesində xəstənin özünü çox yorğun və halsız hiss etməsinə səbəb olan Hepatit C, asanlıqla diaqnozu qoyula bilməyən bir xəstəlik növüdür. Adətən illər sonra ortaya çıxan HCV virusuna diaqnoz qoymaq üçün bədəninizdə baş verə biləcək bəzi hallardan sonra həkim nəzarətinə getməyiniz tövsiyə olunur. İştahsızlıq, ürəkbulanma, halsızlıq, sağ üst kadranda həssaslıq, qarın ağrısı, qusma kimi şikayətləri olan xəstələrin fasiləsiz olaraq bu nəzarətlərə getməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Hepatit C-nin diaqnozu üçün anti-HCV pozitivliyi, tamamlayıcı testlər və RIBA və HCV-PCR təsdiqləmə prosedurları yerinə yetirilməlidir. Müxtəlif vəziyyətlərdə tətbiq oluna bilən diaqnoz və test variantları sayəsində lazımlı müalicə üçün aydın bir üsul təyin edilir.

Hepatit C Xəstəliyinin Səbəb Olduğu Problemlər və Simptomlar

Hepatit C virusunun (HCV) orqanizmdə inkubasiya dövrü adətən 2 həftə ilə 6 ay arasında dəyişir. Uzun müddətdir heç bir əlaməti görülməyən xəstəlik, sonrakı mərhələlərdə fiziki funksiyalarda yorğunluq, tükənmə kimi təsirlər yaradır. Mədə ağrısı, qusma, iştahsızlıq kimi əlamətlərə səbəb ola bilər və digər hepatit xəstəlikləri ilə müqayisədə nadir hallarda sarılıq şəklində özünü göstərə bilər. Xəstələrin müəyyən bir hissəsində, lazımi tədbirlər alınmazsa, siroz və ya qaraciyər xərçənginə qədər irəliləyəcək təsirlərə səbəb ola bilər. Bədəndə yaratdığı ağrı və ağrıların böyük ölçülərə çata bildiyi Hepatit C-nin təsirlərindən xilas olmaq və qısa müddətdə sağalma prosesinə başlamaq böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Hepatit C Xəstəliyinin diaqnostikası və müalicəsi mərhələləri

Ümumilikdə iki qan analizi ilə diaqnoz qoyulan Hepatit C xəstəliyi diaqnoz prosesindən sonra qısa müddətdə nəzarət altına alına bilir. Antikor ilə PCV testinin tətbiqi nəticəsində iki həftə ərzində xəstəlik prosesini izləməyin ən doğru yolları qərarlaşdırılır. Virusun orqanizmdə yaratdığı təsirlərin və dəyişikliklərin intensivliyi insandan insana dəyişə bilər. Bu səbəbdən müalicəyə qərar vermədən əvvəl müxtəlif test və müayinələrdən kömək alına bilər.
Xəstəliyin irəliləməsi haqqında daha ətraflı məlumatı ALT, AST və albumin kimi qan analizlərindən, eləcə də fibroscan və ultrasəs müayinələrindən və qaraciyər biopsiyasından sonra əldə etmək olar. Dünyanın bir çox fərqli yerlərində inkişaf etdirilən Hepatit C müalicə üsulları fərqli tətbiq məzmunlarına və müddətlərinə malikdir. Həkimin sizə tövsiyə etdiyi müalicə üsulu sayəsində xəstəliyin təsirlərində ciddi azalma və/və ya tam sağalma müşahidə etmək mümkündür.

Hepatit C Xəstəliyinin Müalicə üsulları

Diaqnoz mərhələsindən sonra xəstəliyin yaratdığı təsirlərə uyğun olaraq kompleks müalicə üsulu təyin edilir. Bu gün hepatit C-nin zərərli təsirlərində ciddi azalma müşahidə olunur ki, bunun üçün hələ də tədqiqatlarla müxtəlif müalicə üsulları hazırlanır. Müalicə üsulları arasında üsullar; Birbaşa təsir edən antiviral dərmanların (DEA) istifadəsi virusun aradan qaldırılması və müalicəsini təmin etməklə xəstəliklə mübarizə prosesidir. İnyeksiya ilə istifadə edilən interferon əsaslı müalicələri əvəz edən İDA terapiyası xəstəliklə mübarizə prosesini 8-12 həftəyə qədər azalda bilər. Müşahidə edilmişdir ki, İDA-ya əsaslanan müalicə üsulları qaraciyər funksiyalarını yaxşılaşdıra, siroz və buna bənzər ağırlaşmaları xeyli azalda bilər və xərçəngin inkişafının böyük ölçüdə qarşısını alır. Xəstəliyin gedişatını yaxşılaşdıran müxtəlif müalicə üsullarının istifadəsi ilə ölüm nisbətində əhəmiyyətli bir azalma baş verir. Müalicə ehtiyacı və reaksiya RNT virusunun qanda yayılması (viral yük) ilə müəyyən edilir və nəzarət edilir.

Hepatit C Xəstəliyinin qarşısının alınması yolları

Hepatit C-dən qorunmaq üçün hazırlanmış spesifik peyvənd üsulu hələ həyata keçirilməyib. Buna görə də, ən təsirli üsul şübhəli təmasdan qorunmaqdır. Virus daşıyan insanların özlərində xəstəlik olmasa belə, başqaları ilə təmasda diqqətli olmalı və il ərzində mütəmadi olaraq həkim müayinəsindən keçməlidirlər. Xəstəliklərin qarşısının alınması üsulları birincili və ikincili üsullar olaraq iki fərqli başlıq altında araşdırıla bilər.Hepatit C xəstəliyinin qarşısının alınmasında ilkin üsullar;

• HCV üçün skrininq yolu ilə xəstə şəxslərdə istifadə edilə bilən qan və qan məhsullarından istifadə,
• Səhiyyə işçiləri və mərkəzlər üçün hərtərəfli ümumi gigiyena yönümlü tədbirlərin görülməsi,
• Birdəfəlik, gigiyenik tibbi materiallara üstünlük vermək və etibarlı inyeksiya prosedurlarını yerinə yetirmək,
• Digər insanlarla fərdi qulluq məhsullarının ümumi istifadəsindən qaçınmaq.
• Hepatit C xəstəliyinin profilaktikasında ikincili üsullar;
• Xəstə insanlarla təmasda olan şəxslərin və risk qruplarının qanında HCV skrininqi,
• Seroneqativ xəstələr HBV və immun dəyərlərinə uyğun olaraq Hepatit A xəstəliyinə qarşı peyvənd edilməlidir,
• Seroneqativ xəstələr xəstəliyin ağır təsirlərindən və sürətli irəliləmə ehtimalından qaçmaq üçün spirt kimi zərərli maddələrdən uzaq durmalıdırlar.