Menu

Dini suallar

Dini suallar

İslamın fundamental elmləri fiqh, hədis, kəlam və təsəvvüfdür. Kəlam fundamental teoloji məsələləri əhatə edir. Hədis isə Məhəmməd peyğəmbərin günümüzə qədər gəlib çatmış kəlamlarını izah edir. Fiqhin əhatə etdiyi mövzular ictimai nizam, qanunlar və qaydalardır. Tasavvufun əsas mövzuları varlığın vəhdəti və ilahi eşqdir. Ən fundamental dini sualları və cavabları topladıq.

İslam dini ilə bağlı insanların maraqlandığı və tez-tez verdiyi sualları əsas mövzulara görə aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar:

1. İman və Əqidə (İnanc Esasları)

Bu kateqoriya İslamın təməl prinsipləri və inancla bağlı sualları əhatə edir.

  • Allah haqqında:
    • Allahın varlığının dəlilləri nələrdir?
    • Allahın ad və sifətləri (Əsmaul-Husna) nə deməkdir?
    • Tövhid nədir və onun növləri hansılardır?
    • Allahı necə təsəvvür etməliyik?
  • Mələklər, Kitablar, Peyğəmbərlər:
    • Mələklərin vəzifələri nələrdir?
    • Qurani-Kərimdən başqa hansı ilahi kitablar göndərilib?
    • Bütün peyğəmbərlərə iman gətirmək nə üçün vacibdir?
    • Hz. Məhəmmədin (s.ə.s) digər peyğəmbərlərdən fərqi nədir?
  • Axirət və Qədər:
    • Ölümdən sonra həyat (axirət) haqqında İslam nə deyir?
    • Cənnət və Cəhənnəm necə təsvir edilir?
    • Qəza və qədər nədir? İnsanın iradə azadlığı varmı?
    • Qəbir əzabı varmı?

2. İbadətlər

Bu bölmə müsəlmanın gündəlik və dövri olaraq yerinə yetirməli olduğu ibadətlərlə bağlıdır.

  • Namaz:
    • Namazın qılınma qaydası necədir?
    • Dəstəmazı və namazı pozan hallar hansılardır?
    • Səhv səcdəsi nə zaman və necə edilir?
    • Qəza namazları necə qılınır?
    • Cümə və Bayram namazlarının hökmü nədir?
  • Oruc:
    • Orucu pozan və pozmayan hallar hansılardır?
    • Kimlər oruc tutmaya bilər?
    • Qəza və kəffarə orucu nədir?
    • Qədr gecəsinin əhəmiyyəti nədir?
  • Zəkat və Sədəqə:
    • Zəkat kimlərə və hansı maldan verilir?
    • Zəkatın miqdarı (nisab) necə hesablanır?
    • Fitrə sədəqəsi nə vaxt və kimlər tərəfindən verilməlidir?
  • Həcc və Ümrə:
    • Həcc kimlərə fərzdir?
    • Həcc və Ümrənin fərqləri nələrdir?

3. Qurani-Kərim

Müsəlmanların müqəddəs kitabı ilə bağlı suallar.

  • Quran nə zaman və necə nazil olmuşdur?
  • Quranın neçə surəsi, ayəsi və cüzü var?
  • Quranın möcüzələri nələrdir?
  • Məkkə və Mədinə surələri arasındakı fərq nədir?
  • “Ayətül-Kürsi” kimi bəzi ayə və surələrin fəziləti nədir?

4. Gündəlik Həyat və Əxlaq (Fiqh və Məişət)

İslamın gündəlik həyatdakı qaydaları və əxlaqi dəyərləri ilə bağlı suallar.

  • Halal və Haram:
    • Halal qida nə deməkdir?
    • Faiz (sələm) və qumar nə üçün haramdır?
    • Cadugərlik və falçılığa İslamın münasibəti necədir?
  • Ailə və Cəmiyyət:
    • İslamda nikahın və ailənin əhəmiyyəti nədir?
    • Valideyn-övlad münasibətləri necə olmalıdır?
    • Qul haqqı nədir və nələri əhatə edir?
    • Tövbə necə edilir və tövbənin şərtləri nələrdir?
  • Əxlaqi Məsələlər:
    • Dualarım niyə qəbul olmur? Duanın ədəbləri hansılardır?
    • Qəzəbi və kini necə idarə etmək olar?
    • Səbirli olmaq üçün nə etməliyik?
    • Riya (göstəriş) nədir və ondan necə qorunmaq olar?

Əsas dini sualların cavablarını bilmək dinimizi və Məhəmməd peyğəmbəri daha yaxından anlamaq üçün çox vacibdir.

Ən Əsas Dini Bilik Sualları və Cavabları

1- Həddi-büluğa çatmış bütün müsəlmanlar üçün vacib olan ibadətlər hansılardır?

Namaz, oruc, zəkat, şəhadət oxumaq və həcc.

2- Dörd böyük mələk və onların vəzifələri nədir?

İsrafil – Quranda onun adı “Münadi”, yəni “Çağırmaq” deməkdir.

Vəzifələri: Qiyamət günü sur üfürmək və Lövhi qoruyub saxlamaq.

Əzrail – Quranda adı Melekü’l Mevt-dir.

Vəzifələri: Bəndələrin ruhlarını təyin olunmuş vaxtda almaq.

Cəbrail – Allahdan gələn vəhyləri peyğəmbərlərə çatdırmaq.

Michael – Təbiət hadisələrini təşkil etmək.

3-Allahın hansı adları Onun bağışlanmasını ifadə edir?

Qafur – Bəndələrinin günahlarını daim bağışlayan

Səttar – Bəndələrinin günah və eyiblərini həm bağışlayan, həm də örtən

Tövvab – Tövbələri qəbul edən

Afufv – Günahları silən və onların unudulmasına səbəb olan

Ğafir – əfv edən, bağışlayan

4- Hannas və Waswas nədir?

Hannas – Həyat yoldaşları və ən yaxın dostlar arasında nifaq salan şeytan

Vəsvas – Bəndənin qəlbinə pıçıldayan və şübhəyə salan şeytan.

5- İslamda tövbənin növləri hansılardır?

İnaba – Allahın bağışlanmasını gözləmək, həm də savab ümid etmək

Evba – Yalnız Allah rizası üçün tövbə etmək

Tövbə – Həm savab ümidi, həm də əzabdan qorxaraq tövbə etmək

6- Allahın elminin adları hansılardır?

Muhit – Öz elmi ilə bütün kainatı və varlıq çevrəsini əhatə edən.

A’lam – Hər şeyi biləndir.

Əli – Dünya və ondakı varlıq haqqında bütün biliklərin Mənbəyi.

Lətif – Hər şeyi ən xırda təfərrüatına qədər bilən.

Xəbir – Gizli olan hər şeyin batinini və bəndələrinin qəlbindən keçəni bilən.

Muhsi – Yaratdıqlarının sayını dəqiq bilən.

7-İlhad və Mülhid nə deməkdir?

İlhad filosofları peyğəmbərlərdən ucaltmaq, möcüzələrə məhəl qoymamaq, hər şeyi ağılla izah etmək deməkdir. Mülhid onları rədd edən deməkdir.

8- Quranda “Əhsən-i təkvim” ifadəsi nə məna daşıyır?

Əhsən-i təkvim ən gözəl şəkildə yaradılmış deməkdir. İnsanın bədəninə və ağlına nəzər saldıqda görürük ki, Allah hər şeyi ən mükəmməl şəkildə yaratmışdır. Bu kamillik “Əhsən-i təkvim” olaraq ifadə edilir.

Əlbəttə, təqdim etdiyiniz sual-cavab mətninin Azərbaycan dilinə mükəmməl və düzgün tərcüməsi aşağıdakı kimidir:

Dini Suallar və Cavabları

Sual: Müsəlmansan?

Cavab: Əlhəmdulillah, müsəlmanam.

Sual: Müsəlmanam deməyin mənası nədir?

Cavab: Allahı bir bilmək, Qurani-Kərimi və Məhəmməd Əleyhissəlamı təsdiq etməkdir.

Sual: Din nədir?

Cavab: Ağıl sahibi insanları öz istək və arzuları ilə sırf xeyirə və səadətə çatdıran ilahi bir qanundur.

Sual: İslam nədir?

Cavab: Peyğəmbər Əfəndimizin (s.ə.s.) təbliğ etdiyi hökmləri qəlb ilə təsdiq, dil ilə iqrar edib, onları bütün həyatında yaşamaqdır.

Sual: İman və ya İnanc Nədir?

Cavab: Həzrəti Peyğəmbərin Allahdan gətirdiyi qəti olaraq bilinən hökmlərin doğruluğunu qəbul və təsdiq etməkdir.

Sual: Nə vaxtdan bəri müsəlmansan?

Cavab: “Bəla” dediyimiz zamandan bəri müsəlmanam.

Sual: “Bəla” zamanı nəyə deyirlər?

Cavab: “Misaq”a deyirlər. Yəni, Cənab-ı Haqq ruhlarımızı yaratdığı vaxt onlara xitabən:

  • “Ələstu birabbikum?” (Mən sizin Rəbbiniz deyiləmmi?) – deyə soruşdu.

    Onlar da:

  • “Bəla” (Bəli, Rəbbimizsən) – dedilər.

    O zamandan bəri müsəlmanam deməkdir.

Sual: Rəbbin kimdir?

Cavab: Allah.

Sual: Səni kim yaradıb?

Cavab: Allah.

Sual: Sən kimin qulusan?

Cavab: Allahın quluyam.

Sual: Allah neçədir deyənlərə nə deyərsən?

Cavab: Allah birdir, deyərəm.

Sual: Allahın bir olduğuna dəlilin nədir?

Cavab: İxlas surəsinin ilk ayəsidir.

Sual: Bunun mənası nədir?

Cavab: (Ey Həbibim!) Sən söylə ki, Allah birdir.

Sual: Allahın varlığına əqli dəlilin nədir?

Cavab: Bu aləmin varlığı və aləmdəki nizam-intizamın davam etməsidir.

Sual: Allahın zatı haqqında düşünmək caizdirmi?

Cavab: Caiz deyil. Allahın ancaq sifətləri haqqında düşünülür.

Sual: Haradan gəldin, hara gedəcəksən?

Cavab: Allahdan gəldim, Allaha gedəcəyəm.

Sual: Nə üçün gəldin?

Cavab: Allaha qulluq etmək üçün.

Sual: İman-ı yeis nədir?

Cavab: Firon kimi ölərkən iman etməkdir.

Sual: Bu iman mötəbərdirmi?

Cavab: Deyildir.

Sual: Tövbə-i yeis nədir?

Cavab: İmanı və əməli olan kimsənin ölərkən günahlarından tövbə etməsidir.

Sual: Bu tövbə mötəbərdirmi?

Cavab: Mötəbərdir.

Sual: Dinin hansı dindir?

Cavab: İslam dinidir.

Sual: Kitabın hansı kitabdır?

Cavab: Qurandır.

Sual: Qiblən haradır?

Cavab: Kəbəyi-Müəzzəmədir.

Sual: Kimin zürriyyətindənsən?

Cavab: Adəm Əleyhissəlamın zürriyyətindənəm.

Sual: Kimin millətindənsən?

Cavab: İbrahim Əleyhissəlamın millətindənəm.

Sual: Kimin ümmətindənsən?

Cavab: Məhəmməd Əleyhissəlamın.

Sual: Peyğəmbərimiz harada doğulub və indi haradadır?

Cavab: Məkkədə doğulub. Əlli yaşından sonra Mədinəyə hicrət edib. İndi Mədinədə “Rövzeyi-Mütəhhərə”dədir.

Sual: Peyğəmbərimizin neçə adı var?

Cavab: Gözəl isimləri çoxdur. Lakin dördünü bilmək lazımdır. Bunlar: Məhəmməd, Mustafa, Əhməd, Mahmud.

Sual: Peyğəmbərimizin ən çox istifadə edilən adı nədir?

Cavab: Həzrəti Məhəmməd Mustafa (sallallahu aleyhi və səlləm).

Sual: Peyğəmbərimizin atasının adı nədir?

Cavab: Abdullahdır.

Sual: Anasının adı nədir?

Cavab: Əminədir.

Sual: Süd anasının adı nədir?

Cavab: Şəfa Xatundur.

Sual: Babasının adı nədir?

Cavab: Əbdülmüttəlibdir.

Sual: Peyğəmbərimiz neçə yaşında peyğəmbər oldu?

Cavab: 40 yaşında.

Sual: Neçə il peyğəmbərlik etdi?

Cavab: 23 il peyğəmbərlik etdi.

Sual: Peyğəmbərimiz harada doğulub?

Cavab: Məkkəyi-Mükərrəmədə.

Sual: Hansı tarixdə doğulub?

Cavab: 571-ci ildə.

Sual: Hansı tarixdə və hara hicrət edib?

Cavab: 622-ci ildə Mədinəyə hicrət edib.

Sual: Fani həyatı hansı ildə, neçə yaşında sona çatıb?

Cavab: 632-ci ildə, 63 yaşında sona çatıb.

Sual: Peyğəmbərimizin neçə qızı var idi?

Cavab: Dörd: Zeynəb, Ruqiyyə, Ümmü Gülsüm, Fatimə (r.a.).

Sual: Peyğəmbərimizin neçə oğlu olub?

Cavab: Üç: Qasım, Abdullah (Təyyib), İbrahim (r.a.).

Sual: Peyğəmbər Əfəndimizin neçə nəvəsi var?

Cavab: İki: Həsən və Hüseyn (radıyallahu ənhuma).

Sual: Onlar kimin övladlarıdır?

Cavab: Həzrəti Əli və Həzrəti Fatimənin (r.a.).

Sual: Peyğəmbərimizin mübarək xanımlarını saya bilərsinizmi?

Cavab: 1) Həzrəti Xədicə 2) Həzrəti Sevdə 3) Həzrəti Aişə 4) Həzrəti Həfsə 5) Həzrəti Zeynəb binti Xuzeymə 6) Həzrəti Ümmü Sələmə 7) Həzrəti Zeynəb binti Cəhş 8) Həzrəti Cuveyriyyə 9) Həzrəti Ümmü Həbibə 10) Həzrəti Səfiyyə 11) Həzrəti Meymunə 12) Həzrəti Mariyə (r.anhum).

Sual: Peyğəmbərimizin xanımları bizim nəyimizdir?

Cavab: Onlar bütün möminlərin anasıdır.

Sual: Peyğəmbərimizin ilk xanımı kimdir?

Cavab: Həzrəti Xədicə (r.a.) validəmizdir. Peyğəmbərimizdən 15 yaş böyük olub və 25 il birlikdə həyat sürüblər.

Sual: Peyğəmbərimizin son xanımı kimdir?

Cavab: Həzrəti Aişə (r.a.) validəmizdir.

Sual: Peyğəmbərimizin 53 yaşından sonra evlənməsinin səbəb və hikmətlərindən bəzilərini saya bilərsinizmi?

Cavab: Peyğəmbərimiz qəbilələrin İslama bağlanmasını təmin etmək, qadınlara aid hökmləri qadınlar vasitəsilə yaymaq, bəzilərini səfalətdən qurtarmaq, bəzilərinin isə iffət və namusunu qorumaq üçün onlarla evlənmişdir. Əsl hikmət və qayə İslamı qadınlar vasitəsilə yaymaqdır.

Sual: Peyğəmbərimizin ən son vəfat edən xanımı kimdir?

Cavab: Həzrəti Aişə (r.a.).

Sual: Gelmiş və gələcək insanların ən ucası kimdir?

Cavab: Peyğəmbərimiz Məhəmməd Mustafa (sallallahu aleyhi və səlləm).

Sual: Allahın əmr etdiyi şeylərin ən əhəmiyyətlisi nədir?

Cavab: Tövhiddir.

Sual: Tövhid nədir?

Cavab: Allahı bir bilmək, yalnız Ona qulluq etməkdir.

Sual: Allahın qadağan etdiyi ən böyük günah nədir?

Cavab: Şirkdir.

Sual: Şirk nədir?

Cavab: Allaha şərik qoşmaq, başqa Tanrının olduğunu söyləməkdir.

Sual: Peyğəmbər kimə deyilir?

Cavab: İlahi hökmləri insanlara təbliğ etmək üçün Allahın vəzifələndirdiyi şəxsə deyilir.

Sual: Allah peyğəmbərləri nə üçün göndərib?

Cavab: Şirkdən qorumaq, tövhidə çağırmaq üçün.

Sual: Allah tərəfindən məxluqata göndərilən peyğəmbərlərin sayı nə qədərdir?

Cavab: Peyğəmbərimizdən edilən bir rəvayətə görə yüz iyirmi dörd min, başqa bir rəvayətə görə isə iki yüz iyirmi dörd mindir.

Sual: Ən böyük peyğəmbərlər neçə nəfərdir?

Cavab: 5 nəfərdir: Həzrəti Məhəmməd (ə.s.), Həzrəti Nuh (ə.s.), Həzrəti İbrahim (ə.s.), Həzrəti Musa (ə.s.) və Həzrəti İsa (ə.s.).

Sual: Qurani-Kərimdə adı çəkilən peyğəmbərlərin sayı neçədir?

Cavab: İyirmi beş (25).

Sual: Adlarını saya bilərsinizmi?

Cavab: Adəm, İdris, Nuh, Hud, Saleh, İbrahim, Lut, İsmayıl, İshaq, Yaqub, Yusif, Əyyub, Şüeyb, Musa, Harun, Davud, Süleyman, Yunus, İlyas, Əlyəsə, Zülkifl, Zəkəriyyə, Yəhya, İsa və Həzrəti Məhəmməd Mustafa (salavatullahi əla nəbiyyina və əleyhim əcməin). Üzeyr, Loğman və Zülqərneyn (əleyhimussəlam) haqqında bəziləri onların vəli olduqlarını demişlər.

Sual: Peyğəmbərimiz bir millətə, yoxsa bütün bəşəriyyətə göndərilib?

Cavab: Bütün bəşəriyyətə göndərilib.

Sual: Rəsul nədir?

Cavab: Allah tərəfindən kitab verilən peyğəmbərlərdir.

Sual: Nəbi nədir?

Cavab: Özündən əvvəlki və ya öz zamanındakı rəsulun şəriətinə tabe olan peyğəmbərdir. Hər rəsul eyni zamanda nəbidir, lakin hər nəbi rəsul deyil. Hər ikisinə də peyğəmbər deyilir.

Sual: İlk Nəbi və Rəsul kimdir?

Cavab: Adəm (ə.s.).

Sual: İnsanlar öldükdən sonra nə olacaqlar?

Cavab: Diriləcəklər.

Sual: Dirildikdən sonra nə olacaqlar?

Cavab: Dünyada etdiklərinin mükafatını və ya cəzasını görəcəklər.

Sual: Öldükdən sonra dirilməyi yalan sayan kəs nə olur?

Cavab: Dindən çıxar, kafir olar.

Sual: Mələk nədir?

Cavab: Allahın nurdan yaratdığı, istədikləri şəklə girə bilən, daima ibadət edən günahsız varlıqlardır.

Sual: Dörd böyük mələk hansılardır?

Cavab: Cəbrayıl, Mikayıl, İsrafil və Əzrayıl (ə.s.).

Sual: Mələklərin vəzifələri nələrdir?

Cavab: Allaha həmd etmək, Onu təsbih etmək, Onu zikr etmək. O nə əmr edirsə, onu etməkdir. Bəzi mələklərin xüsusi vəzifələri var.

Sual: Cəbrayılın vəzifəsi nədir?

Cavab: Peyğəmbərlərə vəhy və kitab gətirir.

Sual: Mikayılın vəzifəsi nədir?

Cavab: Təbiət hadisələri və ruzi bölgüsü ilə vəzifəlidir.

Sual: İsrafilin vəzifəsi nədir?

Cavab: Qiyamətdə Sura üfürmək.

Sual: Əzrayılın vəzifəsi nədir?

Cavab: Allahın əmri ilə can almaq.

Sual: Dörd böyük kitab hansılardır və hansı peyğəmbərlərə nazil olub?

Cavab: Tövrat – Musa (ə.s.), Zəbur – Davud (ə.s.), İncil – İsa (ə.s.), Qurani-Kərim – Peyğəmbərimiz Məhəmməd Mustafa (s.ə.s.).

Sual: Sühuf nə deməkdir, neçə dənədir və kimlərə verilib?

Cavab: Cənab-ı Haqqın dörd kitabdan başqa Cəbrayıl (ə.s.) vasitəsilə bəzi peyğəmbərlərə göndərdiyi səhifələrə sühuf deyilir. Adəm (ə.s.) – 10, Şit (ə.s.) – 50, İdris (ə.s.) – 30, İbrahim (ə.s.) – 10 sühuf verilib.

Sual: Əshab nə deməkdir?

Cavab: Həzrəti Peyğəmbəri görən və onunla söhbət edən müsəlmanlardır.

Sual: Məzhəb neçədir?

Cavab: İkidir.

Sual: Hansılardır?

Cavab: Etiqadda məzhəb, əməldə məzhəb.

Sual: Etiqaddakı məzhəb imamları neçə nəfərdir və kimlərdir?

Cavab: İki nəfərdir: İmam Əbu Mənsur Məhəmməd Maturidi və İmam Əbül-Həsən əl-Əşəri.

Sual: Əməldə məzhəb neçədir və hansılardır?

Cavab: Dörddür: Hənəfi, Şafei, Maliki, Hənbəli məzhəbləri.

Sual: Etiqadda məzhəbin nədir?

Cavab: Əhli-Sünnə vəl-Camaat məzhəbidir.

Sual: Etiqad nədir?

Cavab: İnanma, qəlbdən təsdiq etmə deməkdir. Etiqadi mövzular dedikdə, iman əsasları nəzərdə tutulur.

Sual: Əməldə məzhəbin nədir?

Cavab: Hənəfi məzhəbidir.

Sual: Bizim etiqaddakı məzhəbimizin imamı kimdir?

Cavab: Əbu Mənsur Məhəmməd Maturididir.

Sual: Şafei, Maliki və Hənbəli məzhəbinə mənsub olanların etiqadda imamları kimdir?

Cavab: Əbül-Həsən əl-Əşəridir.

Sual: Neçə qəndil var və hansılardır?

Cavab: Beş qəndil var:

  • Mövlud Qəndili: Peyğəmbərimizin dünyaya gəldiyi gecədir.
  • Rəğaib Qəndili: Həzrəti Əminənin Peyğəmbərimizə hamilə olduğunu anladığı gecədir.
  • Merac Qəndili: Peyğəmbərimizin ilahi səltənəti seyr etmək üzrə Allahın dəvəti və gücü ilə bir möcüzə olaraq göylərə və daha neçə aləmlərə səyahət etdiyi gecədir.
  • Bəraət Qəndili: Qurani-Kərimin Lövhi-Məhfuzdan dünya səmasına endirildiyi, insanların bir illik həyat və ruzilərinin nəzərdən keçirildiyi, müsəlmanların əfv və lütflərə nail olduğu gecədir.
  • Qədr Gecəsi: Qurani-Kərimin dünya səmasından Peyğəmbərimizə endirilməyə başladığı gecədir.

Sual: Qəbir sualı kimə verilməz?

Cavab: Peyğəmbərlərə, uşaqlara və dəlilərə.

Sual: Dəstəmaz Nədir?

Cavab: Dirsəklərlə birlikdə əllərin, üzün, topuqlarla birlikdə ayaqların təmiz su ilə yuyulması və başa məsh çəkilməsidir.

Sual: Namazın qəzaya qalmasının şəri səbəbləri neçədir, saya bilərsinizmi?

Cavab: Üçdür: A) Yuxu B) Müharibə zamanı düşməndən heç fürsət tapmamaq C) Unutmaq.

Sual: Səhv Səcdəsi Nə Deməkdir?

Cavab: Yanılma, unutma və ya dalğınlıq kimi hallara görə namazın fərzlərindən birinin gecikdirilməsi, vaciblərindən birinin tərk edilməsi və ya gecikdirilməsi durumunda namazın sonunda edilən səcdədir.

Sual: Rükət Nədir?

Cavab: Namazın qiyam, rüku və səcdələrindən ibarət olan hər bir bölümüdür.

Sual: Səcdə Nədir?

Cavab: Namaz qılanın ayaq barmaqlarını, dizlərini, əllərini, alnını və burnunu yerə qoyması ilə yaranan vəziyyətdir.

Sual: Rüku Nədir?

Cavab: Namazda əllər dizlərə çatacaq və kürək ilə baş düz bir xətt əmələ gətirəcək şəkildə önə doğru əyilməkdir.

Sual: Təhiyyatda oturmaq Nə Deməkdir?

Cavab: Namazların ikinci və son rükətindən sonra “Ət-Təhiyyat” duasını oxuyacaq qədər bir müddət oturmaqdır.

Sual: Təravih Namazı Nədir?

Cavab: Ramazan ayında, işa namazından sonra qılınan sünnə bir namazdır.

Sual: İmsak Nədir?

Cavab: Oruc niyyəti ilə yemək, içmək və cinsi əlaqə kimi orucu pozan şeylərdən uzaq durmaqdır.

Sual: İftar Nədir?

Cavab: Oruc açmaqdır.

Sual: Sahur Nədir?

Cavab: Sübh azanından bir az əvvəlki vaxt və bu vaxtda yeyilən yeməkdir.

Sual: Orucun Qəzası Nə Deməkdir?

Cavab: Vaxtında tutula bilməyən orucların daha sonra günə-gün olaraq tutulmasıdır.

Sual: Orucun Kəffarəsi Nədir?

Cavab: Ramazanda üzrsüz olaraq qəsdən orucu pozmağın cəzası olaraq ard-arda tutulan altmış gün orucdur. Buna gücü çatmayanlar altmış kasıbı səhər-axşam doyurarlar.

Sual: Minbər Nədir?

Cavab: Məscidlərdə imam-xətiblərin cümə və bayram xütbəsini oxuduqları pilləli, hündür yerdir.

Sual: Mehrab Nədir?

Cavab: Məscidlərdə qiblə istiqamətində olan və imam-xətibin namaz qılarkən durduğu hissədir.

Sual: Kürsü Nədir?

Cavab: Məscidlərdə vaizlərin moizə zamanı oturduqları hündür yerdir.

Sual: Xütbə Nədir?

Cavab: Cümə və Bayram günlərində xətibin etdiyi çıxışdır.

Sual: Müqabilə Nədir?

Cavab: Qurani-Kərimi birinin üzündən və ya əzbər oxuması, digərlərinin isə onu təqib etməsidir.

Sual: Surə Nədir?

Cavab: Quranın bir-birindən “Bismillah” ilə ayrılan hər bir bölümüdür.

Sual: Ayə Nədir?

Cavab: Qurani-Kərimdə durğu işarələri arasındakı cümlə və ya ifadələrdir.

Sual: Fərz Nədir?

Cavab: Dini baxımdan edilməsi qəti olaraq tələb edilən şeydir.

Sual: Vacib Nədir?

Cavab: Fərz qədər qəti olmayan, lakin edilməsi tələb edilən şeylərdir.

Sual: Sünnə Nədir?

Cavab: Peyğəmbər Əfəndimizin etdiyi və müsəlmanlardan da edilməsini istədiyi dini vəzifələrdir.

Sual: Hədis Nədir?

Cavab: Həzrəti Peyğəmbərin sözləri və ya Onun əməl və təsdiqlərinin sözlə ifadəsinə deyilir.

Sual: Mübah Nədir?

Cavab: Dini baxımdan edilib-edilməməsi sərbəst buraxılan şeydir.

Sual: Haram Nədir?

Cavab: Dini baxımdan edilməsi qəti olaraq qadağan edilən şeydir.

Sual: Halal Nədir?

Cavab: Dini bir termin olaraq, icazə verilmiş, haqqında dini bir qadağa və ya məhdudiyyət olmayan davranışı və onun dini-hüquqi hökmünü ifadə edir.

Sual: Məkruh Nədir?

Cavab: Dini baxımdan edilməsi uyğun olmayan işlərdir.

Sual: Müstəhəb (Məndub) Nədir?

Cavab: Həzrəti Peyğəmbərin bəzən etdiyi, bəzən də etmədiyi dini məzmunlu işlərdir.

Sual: Təyəmmüm Nədir?

Cavab: Dəstəmaz və ya qüsl almaq üçün su olmadıqda və ya olub da istifadə imkanı olmadıqda, niyyət edərək təmiz torpağa və ya torpaq cinsindən bir şeyə əlləri sürtüb üzə və qollara məsh çəkməkdir.

Sual: Qüsl Nədir?

Cavab: Ağızı, burnun içini və bütün bədəni yumaqdır.

Sual: Zəkat Nədir?

Cavab: Dini baxımdan zəngin sayılan müsəlmanların, müəyyən yerlərə sərf edilmək üzrə, mallarından verməklə mükəlləf olduqları müəyyən paydır.

Sual: Xətm Nədir?

Cavab: Qurani-Kərimin başdan sona qədər oxunub bitirilməsidir.

Sual: Kəbə nedir?

Cavab: Müsəlmanların namaz qılarkən yönəldikləri Məkkədəki Məscidül-Həramın içində yerləşən, Həzrəti İbrahim ilə oğlu Həzrəti İsmayıl (ə.s.) tərəfindən inşa edilən müqəddəs məbəddir.

Sual: Qiblə nədir?

Cavab: Müsəlmanların namaz qılarkən yönəldikləri tərəf, Kəbə istiqamətidir.

Sual: Əhd (Nəzir) Nədir?

Cavab: Şəxsin dini baxımdan məsul olmadığı halda, fərz və ya vacib növündən bir ibadət edəcəyinə dair Allaha söz verməsidir.

Sual: Qurban Nədir?

Cavab: Allaha yaxın olmaq və Onun rizasına çatmaq üçün ibadət niyyəti ilə qurbanlıq bir heyvanı kəsməkdir.

Sual: Andın Kəffarəsi nədir?

Cavab: Andın kəffarəsi ilə bağlı Allah-Təala Maidə surəsinin 89-cu ayəsində buyurur: “Allah sizi qəsdiniz olmadan içdiyiniz andlara görə cəzalandırmaz, lakin qəsdlə içdiyiniz andlara görə sizi cəzalandıracaqdır. Bunun kəffarəsi ailənizə yedirtdiyinizin orta hesabı dəyərində on kasıbı yedirtmək və ya onları geyindirmək və yaxud da bir kölə azad etməkdir. Bunları etməyə imkanı olmayan kəs üç gün oruc tutmalıdır. Bu, içdiyiniz andların kəffarəsidir. Andlarınızı qoruyun! Allah ayələrini sizə belə bəyan edir ki, bəlkə şükür edəsiniz.”

Sual: Bidət nədir?

Cavab: Dinin əslindən olmadığı halda, dindənmiş kimi qəbul edilən şeylərdir.

Sual: Əxlaq nədir?

Cavab: Bir şəxsin yaxşı və ya pis olaraq xarakterizə edilməsinə səbəb olan mənəvi dəyərləri, xasiyyətləri və bunların təsiri ilə ortaya qoyduğu davranışların bütünüdür.

Sual: İbadət Nədir?

Cavab: Allaha qəlbdən, istəyərək yönəlmək və qarşılığında savab vəd edilən dini vəzifələri və əməlləri Allahın rizasını qazanmaq məqsədilə yerinə yetirməkdir.

Sual: Mömin Kimə Deyilir?

Cavab: Allaha, Həzrəti Peyğəmbərə və Onun xəbər verdiyi şeylərə qəlbdən inanıb, qəbul və təsdiq edən kimsədir.

Sual: Münafiq Kimə Deyilir?

Cavab: Qəlbən inanmadığı halda, dili ilə mömin olduğunu söyləyən kimsədir.

Sual: Kafir Kimə Deyilir?

Cavab: İslam dininin təməl əsaslarını qəbul etməyən, Həzrəti Peyğəmbərin Uca Allahdan gətirdiyi qəti olaraq bilinən məsələləri inkar edən kimsədir.

Sual: Mushaf Nə deməkdir?

Cavab: Qurani-Kərimin Fatihə surəsi ilə başlayıb Nas surəsi ilə bitdiyi şəkildə iki qapaq arasında toplanmış halına mushaf deyilir.

Sual: Möcüzə Nə Deməkdir?

Cavab: Peyğəmbərlərin peyğəmbər olduqlarını isbat etmək üçün Allahın izni ilə göstərdikləri, heç bir insanın bənzərini edə bilməyəcəyi fövqəladə hallardır.

Sual: Qiyamət Nə Deməkdir?

Cavab: Uca Allahın təyin etdiyi zaman gəlincə kainat nizamının pozulub dağılması və dünyanın sonunun gəlməsidir.

Sual: Məhşər Nə Deməkdir?

Cavab: Öldükdən sonra dirilən insanların toplanacağı yerdir.

Sual: Qədər Nə Deməkdir?

Cavab: Uca Allahın əzəldən əbədə qədər baş verəcək hadisələri, bunların zamanını, yerini, miqdarını və xüsusiyyətlərini əzəli elmi ilə bilib təqdir etməsidir.

Sual: Qəza Nə Deməkdir?

Cavab: Uca Allahın əzəli elmi ilə təqdir etdiyi şeylərdən hər birinin vaxtı gəldikdə o təqdirə uyğun olaraq yaratmasıdır.

Sual: Neçə Növ İbadət Var?

Cavab: İbadətlər bədəni, mali və həm bədəni, həm də mali ibadətlər olmaqla üç növdür.

Sual: Naiflə, Qəza Nədir?

Cavab: Naiflə: fərz, vacib və sünnə ibadətlərindən başqa savab qazanmaq üçün edilən bütün ibadətlərdir.

Qəza: vaxtında yerinə yetirilə bilməmiş fərz bir ibadətin vaxtından sonra yerinə yetirilməsidir.

Sual: Cənnət, Cəhənnəm, Siratəl-müstəqim, Bərzəx Nə Deməkdir?

Cavab: Cənnət: Allahın əmrlərinə tabe olub qadağalarından çəkinənlərin yerləşdiriləcəyi əbədi mükafat yeridir.

Cəhənnəm: Əzab yeridir. Allah-Təalanı tanımayanların və Ona qarşı çıxanların burada bitmək bilməyən bir şəkildə əzab çəkəcəyi yerdir. İman edib günahları çox olanların da cəzalarını çəkəcək qədər qalacaqları yerdir.

Siratəl-müstəqim: Allahın Qurani-Kərimdə bəyan etdiyi doğru yoldur.

Bərzəx: Ölümlə qiyamət arasındakı zaman kəsiyidir.

Sual: Amin Nə Deməkdir?

Cavab: Edilən dua üçün “Ya Rəbbi, qəbul buyur” deməkdir.

Sual: Günah Nedir?

Cavab: Allahın əmr və qadağalarına zidd olan əməl, söz və davranışlardır.

Sual: Savab Nedir?

Cavab: Allahın əmr və qadağalarına uyğun olan əməl, söz və davranışlardır.

Sual: Əsmaül-Hüsna Nədir?

Cavab: Uca Allahın ən gözəl adları deməkdir.

Sual: Yer üzündə İlk Məbəd Haradır?

Cavab: Yer üzündə ilk məbəd Kəbəyi-Müəzzəmədir.

Sual: Kəlmeyi-Tövhid Nə Deməkdir?

Cavab: “Allahdan başqa ilah yoxdur, Məhəmməd Onun elçisidir” mənasındakı “Lə ilahə illəllah, Muhəmmədun Rəsulullah” ifadəsidir.

Sual: Kəlmeyi-Şəhadət Nədir?

Cavab: “Şahidlik edirəm ki, Allahdan başqa ilah yoxdur və yenə şahidlik edirəm ki, Məhəmməd Onun qulu və elçisidir” mənasındakı “Əşhədu ən la ilahə illəllah və əşhədu ənnə Muhəmmədən əbduhu və rəsuluh” ifadəsidir.

Sual: Xeyir Nədir?

Cavab: Xeyir, Uca Allahın rizasını qazanmağa vəsilə olan gözəl əməllərdir.

Sual: Qul Nədir?

Cavab: Allahın hökmü və təsərrüfü altındakı bütün insanlar deməkdir.

Sual: Allahın Rzası Nə Deməkdir?

Cavab: Edilən hər hansı bir işdən Allahın məmnun olmasıdır.

Sual: Dua Nədir?

Cavab: Qulun istək və arzularını uyğun bir üslubla Allaha ərz etməsidir.

Sual: Caiz Nədir?

Cavab: Edilməsi dinən qadağan olmayan şeydir.

Sual: Təfsir nədir?

Cavab: Qurani-Kərimi üsuluna uyğun şəkildə açıqlamaq və şərh etmək deməkdir.

Sual: Məal nədir?

Cavab: Hər yönü ilə eynilə tərcümə edilməsi mümkün olmayan bir sözün başqa bir dilə təxmini olaraq tərcüməsidir. Xüsusilə Quran tərcümələri üçün istifadə edilir.

Sual: Sədəqə Nədir?

Cavab: Zəkatdan başqa, ibadət niyyəti ilə kasıblara edilən yardımlardır.

Sual: Təqva Nədir?

Cavab: Allahın əmr və qadağalarına qarşı çıxmaqdan çəkinməkdir.

Rəy Yaz