Tarixə aid suallar

Tarix həvəskarları üçün Azərbaycan və dünya tarixinə aid müxtəlif dövrləri əhatə edən maraqlı suallar və cavabları təqdim edirik. Bu suallar həm yoxlama, həm də öyrənmə məqsədi daşıyır.

Azərbaycan Tarixi

Qədim Dövr

Azərbaycanın qədim dövr tarixi, paleolit dövründən başlayaraq ilk tayfa ittifaqları və dövlət qurumlarının yaranmasına qədər olan geniş bir zaman kəsiyini əhatə edir.

• Sual: Azərbaycanda ən qədim insan məskənlərindən biri olan Azıx mağarası harada yerləşir? Cavab: Füzuli rayonu ərazisində, Quruçayın sahilində.
• Sual: Azərbaycanda Tunc dövrünü hansı arxeoloji mədəniyyətlər təmsil edir? Cavab: Kür-Araz mədəniyyəti (Erkən Tunc), Boyalı Qablar mədəniyyəti (Orta Tunc) və Xocalı-Gədəbəy mədəniyyəti (Son Tunc).
• Sual: Azərbaycan ərazisində yaranmış ilk dövlət qurumu hansıdır? Cavab: Manna dövləti (e.ə. IX – e.ə. VII əsrin əvvəlləri).
• Sual: Atropatena dövlətinin əsasını kim qoymuşdur? Cavab: Makedoniyalı İsgəndərin satrapı olan Atropat (e.ə. 321-ci il).
• Sual: Qafqaz Albaniyası dövləti nə vaxt yaranmışdır? Cavab: E.ə. IV – e.ə. III əsrlərdə.

Orta Əsrlər

Orta əsrlər dövrü Azərbaycan üçün Ərəb xilafətinin tərkibində olmaqdan başlayaraq, müstəqil feodal dövlətlərinin yaranması və Səfəvi imperiyasının çiçəklənməsinə qədərki mühüm hadisələrlə zəngindir.

• Sual: Xürrəmilər hərəkatına kim başçılıq edirdi və bu hərəkatın əsas məqsədi nə idi? Cavab: Babək. Əsas məqsəd ərəb işğalına və feodal zülmünə qarşı mübarizə idi.
• Sual: Şirvanşahlar dövlətinin paytaxtları hansı şəhərlər olmuşdur? Cavab: Şamaxı və Bakı.
• Sual: Atabəylər-Eldənizlər dövlətinin banisi kimdir? Cavab: Şəmsəddin Eldəniz.
• Sual: 1501-ci ildə Şah İsmayıl tərəfindən əsası qoyulan və paytaxtı Təbriz olan dövlət hansı idi? Cavab: Səfəvilər dövləti.
• Sual: Nadir şah Əfşar hansı hadisədən sonra özünü şah elan etmişdir? Cavab: 1736-cı ildə Muğan qurultayında.

Yeni və Ən Yeni Dövr

Bu dövr Azərbaycan xanlıqlarının yaranması, Rusiya imperiyasının işğalı, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulması, Sovet dövrü və müstəqilliyin bərpası kimi taleyüklü hadisələri əhatə edir.

• Sual: Gülüstan (1813) və Türkmənçay (1828) müqavilələrinin Azərbaycan üçün əsas nəticəsi nə oldu? Cavab: Azərbaycan torpaqları Araz çayı boyunca Rusiya və Qacar İranı arasında bölüşdürüldü.
• Sual: Şərqdə ilk demokratik respublika olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti nə vaxt elan edilib? Cavab: 1918-ci il 28 may.
• Sual: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin banisi kim hesab olunur? Cavab: Məhəmməd Əmin Rəsulzadə.
• Sual: Azərbaycan neçənci ildə öz dövlət müstəqilliyini bərpa etmişdir? Cavab: 1991-ci il 18 oktyabr.
• Sual: Müasir Azərbaycan dövlətinin qurucusu və ilk prezidenti kim olmuşdur? Cavab: Heydər Əliyev.

Dünya Tarixi

Qədim Dövr

Qədim dünya tarixi ilk sivilizasiyaların yaranmasından Roma imperiyasının süqutuna qədərki dövrü əhatə edir.

• Sual: Yazını ilk dəfə kimlər ixtira etmişdir? Cavab: Qədim Şumerlər (mixi yazı).
• Sual: Qədim Misirdə hökmdarlar necə adlanırdı? Cavab: Firon.
• Sual: Marafon döyüşü kimlər arasında və neçənci ildə baş vermişdir? Cavab: Afinalılar və farslar arasında, e.ə. 490-cı ildə.
• Sual: “Tarixin atası” kim hesab olunur? Cavab: Herodot.
• Sual: Roma imperiyası nə vaxt iki hissəyə – Qərbi və Şərqi Roma imperiyalarına bölündü? Cavab: 395-ci ildə.

Orta Əsrlər

Bu dövr Qərbi Roma imperiyasının süqutundan başlayaraq Böyük Coğrafi Kəşflərə qədər olan zamanı əhatə edir.

• Sual: Xaç yürüşlərinin əsas səbəbi nə idi? Cavab: Qüdsü və digər müqəddəs torpaqları müsəlmanların nəzarətindən azad etmək.
• Sual: İngiltərədə “Azadlıqların Böyük Xartiyası” (Magna Carta) neçənci ildə imzalanmışdır? Cavab: 1215-ci ildə.
• Sual: Osmanlı dövlətinin banisi kimdir? Cavab: Osman bəy.
• Sual: Konstantinopolun (indiki İstanbul) fəthi hansı hökmdarın adı ilə bağlıdır və neçənci ildə baş verib? Cavab: Fateh Sultan Mehmet, 1453-cü il.
• Sual: Kitab çapını kim ixtira etmişdir? Cavab: İohann Qutenberq (təqribən 1440-cı il).

Yeni və Ən Yeni Dövr

Yeni dövr Böyük Coğrafi Kəşflərlə, Ən Yeni dövr isə təxminən Birinci Dünya müharibəsi ilə başlayan və günümüzə qədər davam edən hadisələri əhatə edir.

• Sual: Amerikanı kim kəşf etmişdir? Cavab: Xristofor Kolumb (1492-ci il).
• Sual: ABŞ İstiqlaliyyət Bəyannaməsi nə vaxt qəbul edilmişdir? Cavab: 1776-cı il 4 iyul.
• Sual: Birinci Dünya müharibəsi hansı illəri əhatə edir? Cavab: 1914-1918.
• Sual: İkinci Dünya müharibəsi hansı hadisə ilə başlamışdır? Cavab: Almaniyanın 1939-cu il sentyabrın 1-də Polşaya hücumu ilə.
• Sual: “Soyuq müharibə” hansı iki supergüc arasında gedirdi? Cavab: ABŞ və SSRİ.