Sinonim sozler numune

Sinonim sözlər eyni nitq hissəsinə aid olur: müharibə-dava, dava-dərman(isim); gözəl-göyçək(sifət); çox-xeyli(say); vuruşmaq-döyüşmək-dalaşmaq(feil); son-axır, arxa-geri(zərf). Sözlərin sinonimləşməsi dilin həm daxili imkanları hesabına, həm də başqa dillərdən alınmalar hesabına ola bilər.

Sinonim Sözlər Nədir?

Yazılışı və deyilişi müxtəlif, lakin leksik mənası eyni və ya çox yaxın olan sözlərə sinonimlər deyilir.

Sinonimlər nitqdə təkrarların qarşısını almağa, fikri daha dəqiq, aydın və obrazlı ifadə etməyə xidmət edir. Onlar bir-birini əvəz edə bilsələr də, bəzən aralarında incə məna çalarları və ya işlənmə üslubuna görə fərqlər olur. Məsələn, bir söz daha çox rəsmi, digəri isə daha çox məişət dilində işlənə bilər.

Sinonimlər iki cür olur:

1. Mütləq (tam) sinonimlər: Mənaları tamamilə üst-üstə düşən və bir-birini hər zaman əvəz edə bilən sözlər. Dilimizdə bu cür sinonimlər azdır (məsələn: eynək – gözlük, qarğıdalı – məkkə).
2. Nisbi (məna-üslubi) sinonimlər: Mənaları yaxın olsa da, aralarında müəyyən məna və ya üslubi fərqlər olan sözlər. Dilimizdəki sinonimlərin əksəriyyəti bu qrupa aiddir. Məsələn, “gözəl”, “göyçək”, “qəşəng”, “yaraşıqlı” sözləri sinonim olsa da, “yaraşıqlı” daha çox kişilərə, “göyçək” isə qızlara aid edilir.

Sinonim Sözlərə Aid Nümunələr (Geniş Siyahı)

Aşağıda müxtəlif nitq hissələrinə aid sinonim sözlərin siyahısı verilmişdir:

Sinonim İsimlər

• Ürək – Könül – Qəlb: Hissiyyat, sevgi mənbəyi.
• Vətən – Yurd – El – Məmləkət – Diyar: Doğma torpaq.
• Dövlət – Hökumət: Ölkənin idarəetmə sistemi.
• İnsan – Adam – Bəşər: Düşünən, şüurlu varlıq.
• Dost – Yoldaş – Sirdaş – Həmdəm: Yaxın insan.
• Düşmən – Yağı – Kəmsavad: Rəqib, bədxah.
• Səma – Göy – Fələk – Asiman: Atmosferin görünən hissəsi.
• Ad – İsim: Şəxsin və ya əşyanın adı.
• Alim – Elmdar – Bilgin: Elm ilə məşğul olan şəxs.
• Ağıl – Şüur – Dərrakə – İdrak: Düşünmə qabiliyyəti.
• Hekayə – Əhvalat – Macəra – Rəvayət: Bir hadisənin nəqli.
• Hədiyyə – Sovqat – Ənam – Töhfə: Bağışlanan şey.
• Döyüş – Vuruşma – Müharibə – Cəng – Savaş: Silahlı toqquşma.
• Məktəb – Ocaq: Təhsil müəssisəsi.
• Fikir – Düşüncə – Mülahizə – Rəy: Zehni fəaliyyətin nəticəsi.
• Sərvət – Mal – Dövlət – Varidat: Maddi zənginlik.
• Məşhur – Tanınmış – Şöhrətli: Hamı tərəfindən tanınan.
• Dağ – Kəpəz: Yüksəklik.
• Külək – Yel: Havanın axını.
• Arzu – İstək – Dilək – Kam: Xahiş.

Sinonim Sifətlər

• Gözəl – Göyçək – Qəşəng – Yaraşıqlı – Zərif: Zahiri görünüşü cəlbedici olan.
• Böyük – İri – Nəhəng – Girdə: Həcmcə çox olan.
• Kiçik – Balaça – Xırda – Mİniatür: Həcmcə az olan.
• Cəsur – İgid – Qoçaq – Mərd – Qorxmaz: Qorxusu olmayan.
• Qorxaq – Ərkəsöyün – Ürəksiz – Tərs: Cəsarətsiz.
• Ağıllı – Zəkalı – Kamallı – Müdrik: Düşünmə qabiliyyəti yüksək olan.
• Təmiz – Pak – Saf – Xalis: Kirdən, ləkədən uzaq.
• Məşhur – Adlı-sanlı – Tanınmış: Hamı tərəfindən tanınan.
• Qədim – Köhnə – Əntiq: Çoxdan mövcud olan.
• Müasir – Çağdaş – Yeni: İndiki dövrə aid.
• Yaxşı – Gözəl – Əla: Müsbət keyfiyyətli.
• Ciddi – Təmkinli: Ağır təbiətli.
• Ucuz – Dəyərsiz: Qiyməti aşağı olan.

Sinonim Fellər

• Danışmaq – Söyləmək – Demək – Sözləmək: Fikri şifahi bildirmək.
• Gülmək – Təbəssüm etmək – Gülümsəmək: Sevinc ifadə etmək.
• Ağlamaq – Göz yaşı tökmək: Kədər ifadə etmək.
• Getmək – Yollanmaq – Rəvan olmaq: Bir istiqamətdə hərəkət etmək.
• Baxmaq – Nəzər salmaq – Seyr etmək: Gözlə görmək.
• Döyüşmək – Vuruşmaq – Savaşmaq: Mübarizə aparmaq.
• Anlamaq – Başa düşmək – Dərk etmək: Mənanı qavramaq.
• Gizlətmək – Saxlamaq – Pərdələmək: Görünməz etmək.
• Yoxlamaq – İmtahan etmək – Sınamaq: Dəqiqliyini araşdırmaq.

Sinonim Zərflər

• Cəld – Sürətlə – Tez – Fikri: Yüksək sürətlə.
• Yavaş – Asta: Aşağı sürətlə.
• Həmişə – Daima – Hər zaman: Fasiləsiz.
• Birdən – Qəfildən – Gözlənilmədən: Ani olaraq.

Sinonimlər dilin çevikliyini artırır və hər bir yazıçıya və ya natiqə öz fikrini ən uyğun sözlə ifadə etmək imkanı verir.