Əlifba Sırası

1. A a
2. B b
3. C c
4. Ç ç
5. D d
6. E e
7. Ə ə
8. F f
9. G g
10. Ğ ğ
11. H h
12. X x
13. I ı
14. İ i
15. J j
16. K k
17. Q q
18. L l
19. M m
20. N n
21. O o
22. Ö ö
23. P p
24. R r
25. S s
26. Ş ş
27. T t
28. U u
29. Ü ü
30. V v
31. Y y
32. Z z

• Saitlər (9): A, I, O, U, E, Ə, İ, Ö, Ü
• Samitlər (23): B, C, Ç, D, F, G, Ğ, H, X, J, K, Q, L, M, N, P, R, S, Ş, T, V, Y, Z

Elifba Sirasi Sadəcə İşarələr Yığını Deyil

Azərbaycan elifba sirasi sadəcə 32 hərfin ardıcıllığı deyil. O, Füzulinin qəzəllərini, Nizaminin hikmətini, Sabirin satiralarını və müasir Azərbaycan ədəbiyyatını bu günə daşıyan mədəni bir körpüdür. O, bizim səsimiz, yaddaşımız və gələcəyimizdir.

Hər dəfə klaviaturada bir hərfə toxunanda və ya qələmlə bir söz yazanda, əslində minillik bir tarixin və zəngin bir mədəniyyətin mirasını davam etdirdiyimizi unutmayaq. Əlifbamıza sahib çıxaq və onu qoruyaq!

Elifba herfleri

Elifba herfleri aşağida verilmişdir.

Tarixin Sınaqlarından Keçən Əlifba

Müasir latın qrafikalı əlifbamız bizə müstəqilliyimizin bir hədiyyəsidir. Lakin bu nöqtəyə gəlib çatmaq üçün dilimiz uzun və keşməkeşli bir yol qət etmişdir. Tarix boyunca Azərbaycan türkcəsi Göytürk (Orxon-Yenisey), ərəb, latın və kiril kimi fərqli əlifbalarla yazılmışdır. Hər bir dəyişiklik dövrün siyasi və mədəni ab-havasını özündə əks etdirir.

1991-ci ildə müstəqilliyimizi bərpa etdikdən sonra latın qrafikalı əlifbaya qayıdışımız, sadəcə bir yazı sisteminin dəyişməsi deyil, həm də milli kimliyimizə və türk dünyasına daha sıx inteqrasiyaya atılan mühüm bir addım idi.

Müasir Əlifbamızın Unikal Xüsusiyyətləri

Bu gün istifadə etdiyimiz əlifba 32 hərfdən ibarətdir. Onun ən böyük üstünlüklərindən biri fonetik olmasıdır, yəni əksər hallarda sözlər yazıldığı kimi tələffüz olunur. Bu, dili öyrənməyi və savadlılığı xeyli asanlaşdırır.

Gəlin, əlifbamızı digər latın əlifbalarından fərqləndirən bəzi unikal hərflərə nəzər salaq:

• Ə (ə): Əlifbamızın bəlkə də ən xarakterik hərfi. Dilimizin ahəng qanununun və səs sisteminin təməl daşlarından biridir. Bu səs bir çox xarici dil üçün yad olsa da, bizim üçün “Əhməd”, “əsgər”, “gözəl” kimi sözlərin ayrılmaz hissəsidir.
• X (x), Ğ (ğ), Q (q): Bu üç samit dilimizin qırtlaq səslərini ifadə edir və tələffüz zənginliyini göstərir. “Xoşbəxtlik” sözündəki incə “x”, “dağ” sözündəki “ğ” və “Qarabağ” adındakı cingiltili “q” səsi dilimizin nə qədər zəngin olduğunu sübut edir.
• I (ı) və İ (i) fərqi: Türk dillərinə məxsus bu vacib fərq bir çoxları üçün çaşqınlıq yarada bilər. Amma bu iki səs tamamilə fərqli mənalar yaradır. Məsələn, “qır” (qırmaq feli) və “kir” (çirk) sözləri arasındakı fərq yalnız bu nöqtədə gizlidir. I (ı) qalın, İ (i) isə incə saitdir.
• Ç (ç), Ş (ş), Ö (ö), Ü (ü): Bu hərflər digər türk dilləri ilə ortaq mirasımızdır və dilimizin səs palitrasını zənginləşdirir.

ƏLİFBA! HƏRFLƏRİ BİRLİKDƏ ÖYRƏNƏK!